تهیه و ترتیب   :  برهان الدین « سعیدی » عضو شورای علمی مرکز مطالعات استراتیژیک افغان                   تاریخ نشر :     ۶ـ ۶ ـ ۲۰۱۰     میلادی

اعلاميه جهانی  حقوق بشر
 

مصوب ۱۰ دسمبر ۱۹۴۸ میلادی سازمان ملل متحد

مردمان  خیر اندیش جهان بعد از تباهی و خسارات مدهش جنگ عمومی دوم جهانی به ضرورت  کار مشترک  و هماهنگ ساحتن  جامعه  برای  امن و سلام بین المللی بشر   متوجه  شدند  و تلاش  های مزیدی را به خرچ دادند  تا به  منشور ملل  متحد  موافقه حاصل  و سازمان ملل متحد  را بمیان  ارند.

ملل  جمع  ملت است  و اصطلاح  «  ملل متحد  »  را  برای اولین  بار جناب فرانکلین   روزولت ، رئیس جمهور  آن وقت  ایالات متحده آمریکا ، در جریان  جنگ جهانی  دوم  بکار برد  و مؤسسه  ملل متحد از  وجهه همین  مفکوره در کنفرانس د  مبارتن  او کس  تسوید  و منشور آن  در   کنفرانس  سان فرانسیسکو  مباحثه و تصویب  گردید .

سازمان ملل متحد  یک موسسه همگانی  و نماینده عزم و اراده مردمان جهان است ، اراده ایکه نسل های آینده را از افت جنگ  محفوظ  می دارد  و  هدف  اصلی آن خدمت  بخاطر تضمین  صلح و امنیت بین المللی و جلوگیری از بازگشت جنگ و بسط  همکاری  بین المللی  در  تمام  امور مادی  و معنوی  کشور ها  وجوامع  بشری  بود .

بنآبتاریخ  « ۲۶ جون ۱۹۴۵ میلادی  »  اکثریت بزرگ بشر از پنجاه و یک مملکت   تشریک   مساعی به خرچ  داده  و وثیقه را امضا کردند که در تمام جهان بنام « منشور ملل متحد » معروف شد و بعدآ بالای این وثیقه  بتاریخ   «۲۴ اکتوبر ۱۹۴۵ میلادی »  اکثریت حاصل   گردید و سازمان  ملل متحد  رسمآ تاسیس و شروع به  فعالیت  کرد .

سازمان ملل متحد به حقوق  اساسی بشر  و به  شرافت و ارزش  شخصیت  اتکایی  داشته  و تساوی حقوق مرد و زن و همچنین بین ملتها اعم از کوچک و بزرگ  عقیده  خویش را مجددآ محکم  گردانیده  برای حفظ عدالت و احترام  و جایب ناشی از عهود  و سایر منابع حقوق  بین المللی موجبات لازم  را فراهم آورده ، ترقی جتماعی  و بر قرار ساختن  اوضاع  زندگی  بهتر را به آزادی بیشتر  پیش برده و برای  رسیدن  باین  مقاصد  ؛  با استفاده از  روش  تفاهم  و خیر اندیشی  در صدد  شدند  تا  صلح  و آرامش  تامین  و مردمان  جهان همسایه  نیک یکدیگر باشند   و قوای  خود  را  برای  «  امن  و سلام  بین المللی  » متحد  کرده  و قبول  اصول  و بر قرار ساختن  طریقه نیک را  تضمین  نمایند .

یکی از جمله  اقدامات صالحانه  سازمان ملل متحد  ، عبارت  از صدور اعلامیه  حقوق  بشر  در  قید «  سی ماده »  است  که  بتاریخ  « ۱۰ دسمبر ۱۹۴۸ میلادی  » که قریب  «  سه سال »  از تاسیس آن  سازمان  گذشته  بود ، در مجمع عمومی  به اتفاق  ارا  به  تصویب  رسید   و این  اعلامیه  برای تمام   مردمان وهمه ملل  مقیاس تضمین  مینماید  و تاکید  دارد  که تمام مردمان  جهان آزاد  خلق شده اند  ودر شرافت  و حقوق  خود  مساوی هستند  که این   حقوق عبارت است  از :                    

« حق حیات ، حق آزادی  و امنیت شخصی ، حق محاکمه عادلانه ، حق آزادی از توقیف مستبدانه ، حق مساوات در نزد  قانون و حق حمایه مساوی آز آن ،حق آزادی حقوقی ، حق داشتن ملکیت ، حق آزادی تفکر، ضمیر و کیش حق آزادی بیان و عقیده وغیره  » حقوق  دیگر   که هدف اساسی اعلام  این  کلیه ها  برای آن  بود  که جهان  را بسوی  صلح  و آرامش  سوق  داده  و از دوام  خطر جنگ نجات دهد و همچنان به ترقی  و تعالی  مواجه  سازد  تا عدالت اجتماعی بر قرار و انسان بتواند با کمال اطمینان و سالم ، از استعداد  خدای خویش برای تعالی و ترقی  صلحخواهانه  استفاده  نماید .

شورای علمی  مرکز  مطالعات استراتیژیک افغان  که  یک  اداره   «  آزاد ،  مستقل ،  غیروابسته  و صلحخواه  »  است  ،  مسرت  دارد   که  در پهلوی  سایر پروژه های  تحقیقی  و پژوهشی  خویش ، بدینوسیله  اعلاميه  حقوق  بشر سازمان ملل متحد را  که  بتاریخ  « ۱۰ دسمبر ۱۹۴۸ میلادی »  ، درقید «  سی »  ماده ، بخاطر تامین عدالت اجتماعی اصدار  یافته است ؛ بنابر امکانات  دست  داشته  متن «  دری  و انگلیسی »  آن  را بمنظور دسترسی و استفاده  هموطنان  عزیز  و  خوانندگان  محترم  «  د سعید افغانی  د  سولي او تفاهم ، نشراتی  ارګان  »  تقدیم  مینماید .    

مقدمه :

ــ  از آن جایکه  شناسايی  حيثيت  و كرامت  ذاتی  تمام  اعضای  خانواده   بشری  و حقوق   برابر  و سلب ناپذير آنان اساس آزادی ، عدالت  و صلح  در جهان است.

ـ‎ـ از آن جایکه  ناديده گرفتن  و تحقير حقوق بشر به اقدامات وحشيانه ای انجاميده  كه   وجدان  بشر را برآشفته‌اند  و پيدايش  جهانی  كه در آن افراد  بشر در بيان  و عقيده آزاد ، و از ترس  و فقر فارغ باشند، عالی ترين آرزوی بشر اعلا م شده است .

ــ از آن جایكه  ضروری است  كه از حقوق  بشر با حاكميت  قانون حمايت  شود  تا   انسان  به عنوان آخرين چاره به طغيان بر ضد بيداد و ستم مجبور نگردد.

ــ از آنجایكه گسترش روابط  دوستانه ميان ملت‌ها  بايد تشويق  شود .

ــ از آن جایكه مردمان ملل متحد، ايمان  خود را  به حقوق  اساسی  بشر و حيثيت  و كرامت و ارزش فرد انسان و برابری  حقوق  مردان  و زنان ،  دوباره در  منشور ملل  متحد  اعلا م  و عزم  خود  را  جزم كرده‌اند  كه  به  پيشرفت  اجتماعی  ياری  رسانند  و بهترين  اوضاع  زندگی را  در پرتو  آزادی  فزاينده  به وجود آورند.

ــ از آن جایكه دولت ‌های عضو ء متحد  شده‌اند  كه رعايت  جهانی  و موثر حقوق  بشر  و آزادی‌ های اساسی را با همكاری  سازمان ملل متحد  تضمين  كنند.

ــ  از آن جایكه برداشت  مشترك  در مورد  اين  حقوق  و آزادیها  برای  اجرای  كامل اين  تعهد  كمال اهميت را دارد .

مجمع عمومی  اين  اعلاميهء  جهانی  حقوق بشر را  آرمان  مشترك  تمام  مردمان  و ملت‌ها   اعلا م میكند تا همهء افراد و تمام  نهادهای جامعه  اين اعلاميه را  همواره  در نظر داشته  باشند  و بكوشند  كه به  ياری  آموزش  و پرورش ، رعايت اين  حقوق  و آزادیها را گسترش دهند  و با تدابير  فزاينده   ملی  و بين المللی ،  شناسايی  و اجرای جهانی و موثر آنها را چه در ميان   مردمان كشورهای عضو و چه در ميان  مردم   سر زمين‌ هايكه  در قلمرو آنها هستند ، تامين  كنند.

ماده  اول :  تمام افراد بشر آزاد به دنيا  می آيند و از لحاظ حيثيت و حقوق با هم  برابر هستند  ؛ همه دارای عقل  و وجدان  ميباشند و بايد  نسبت به يکديگر  با روح  برادری  رفتار کنند .

ماده  دوم  :  هر کس  ميتواند  بدون  هيچگونه  تمايز ،  خصوصآ  از حيث   «  نژاد ،  رنگ ، جنس ، زبان ، مذهب ، عقيده  سياسی  و  يا  هر عقيده  ديگر   »   و همچنان    « مليت ،  وضع اجتماعی  ، ثروت ،  ولادت يا هر موقعيت ديگر »  از تمام حقوق  و کليه آزا دی هايی  که  در اعلاميه  حاضر  ذکر  شده است ،  بهره مند  گردد.                                                                                                      

ضمنآ هيچ  تبعيضی به عمل نخواهد آمد که مبنتی  بر وضع  سياسی ، اداری  و قضايی يا بين المللی  کشور يا  سرزمينی  باشد که شخص به آن  تعلق دارد .  گواه  اين  کشور مستقل ، تحت قيوميت يا غير خود مختار  بوده  يا حاکميت آن  به شکل  محدودی  شده باشد .

ماده  سوم  :  هر کس حق  «  زندگی ، آزادی  و امنيت شخصی »  دارد .

ماده چهارم  :  احدی  را نميتوان در بردگی نگه داشت و داد و ستد  بردگان  به هر شکلی که باشد ، ممنوع  است .

ماده پنجم  :  احدی را نميتوان تحت شکنجه يا مجازات يا رفتاری قرار داد ؛ که ظالمانه و يا بر خلاف انسانيت و شئون  بشری يا موهن  باشد .

ماده  ششم :  هر کس حق دارد  که شخصيت حقوقی  او در همه جا ؛  به عنوان  يک انسان در مقابل قانون  شناخته  شود .

ماده هفتم  : همه در برابر قانون ، مساوي هستند و حق دارند  بدون تبعيض  و بالسويه از حمايت قانون  برخوردار  شوند  ! همه  حق دارند  در مقابل هر  تبعيضي  که  ناقض اعلاميه   حاضر  باشد  و بر عليه هر تحريکی که برای چنين  تبعيضی   به  عمل آيد  به طور تساوی از حمايت  قانون  بهره مند شوند .

ماده  هشتم :   در برابری  اعمالی که حقوق اساسی  فرد را مورد  تجاوز قرار  بدهد و آن  حقوق  به وسيله قانون اساسی  يا قانون ديگری برای او  شناخته  شده  باشد ، هر کس حق رجوع  به محاکم ملی صالحه دارد .

ماده نهم  :    احدی نمیتواند  خود سرانه  توقيف ، حبس و يا تبعيد  شود .

ماده  دهم  :   هر کس با مساوات کامل  حق دارد که دعوايش به وسيله  محکمه « قضا »  مساوی و بیطرفی ، منصفانه وعلنآ رسيدگی  شود و چنين محکمه  درباره حقوق و الزامات او يا هراتهام جزای  که به او توجه پيدا کرده  باشند ، اتخاذ  تصميم  نمايد .

ماده یازد هم   : بند اول :هر کس به جرم کاری متهم  شده  باشد  بیگناهی « مظنون »   محسوب خواهد  شد تا  وقتيکه در جريان  يک دعوای عمومی  که در آن کليه  تضمين های لازم  برای  دفاع  از تامين  شده باشد ، جرم او قانونآ  نهایی  گردد .

 بند دوم  :  هيچ کس برای انجام يا عدم انجام عملی  که در موقع ارتکاب ، آن عمل به موجب حقوق ملی يا بين المللي  جرم  شناخته نميشود ، محکوم نخواهد  شد. به همين طريق هيچ   مجازاتی شديدتر از آنچه که د رموقع ارتکاب جرم بدانتعلق  ميگرفت  ،  درباره احدی   اعمال  نخواهد شد .

ماده  دوازدهم  :  احدی در زندگی خصوصی ، امور خانوادگی ، اقامتگاه يا مکاتبات خود  نبايد  مورد مداخله هاي خود سرانه واقع  شود و شرافت و اسم و رسمش نبايد  مورد   حمله  «  تعرض  »  قرار گيرد  . هر کس حق دارد که در مقابل اين گونه مداخلات و حملات ، مورد حمايت قانون  قرار گيرد .

ماده  سیزدهم  :  بند  اول  :  هر کس  حق  دارد  که  در داخل  هر کشوری  آزادانه عبور و مرور کند و محل اقامت  خود را انتخاب نمايد .

 بند  دوم  :   هر کس  حق دارد  هر کشوری  و از جمله  کشور خود را ترک کند يا به کشور خود باز گردد .

ماده  چهاردهم  :    بند اول  : هر کس حق دارد در برابر تعقيب ، شکنجه و آزار ، پناهگاهی جستجو کند و در کشورهای  ديگر پناه اختيار کند .

 بند دوم  :    در موردیکه تعقيب واقعآ مبتنی  به جرم عمومی  و غير سياسی و رفتارهايی مخالف با اصول  و مقاصد  ملل متحد باشد ، نمیتوان از اين  حق استفاده  نمود .

ماده  پانزدهم :   بند اول  :   هر کس حق  دارد ، که دارای  تابعيت باشد .

 بند دوم  :   احدی  را نمیتوان  خود سرانه از تابعيت خود يا از حق تغيير تابعيت  محروم  کرد .

ماده  شانزدهم :  بند اول :   هر زن ومرد بالغی  حق دارند  بدون هيچ محدوديت از نظر  «  نژاد ، مليت ، تابعيت يا مذهب با  همديگر »   زناشوی  و هنگام  انحلال آن ،  زن  و شوهر در کليه امور مربوط  به ازدواج ، دارای حقوق مساوی  میباشند .
بند دوم  :  ازدواج  بايد با رضايت کامل و آزادانه  زن  ومرد  واقع  شود .
بند سوم  :   خانواده  رکن  طبيعی  و اساسی  اجتماع است !  و  حق  دارد از حمايت   جامعه  و دولت بهره مند  شود .

ماده  هفدهم :  بند اول  : هر شخص ، منفرد و  يا به طور اجتماعي  حق مالکيت  دارد .

بند دوم  :  احدی  را  نمیتوان خود  سرانه از حق  مالکيت محروم  کرد  .

ماده   هژدهم   :  هر کس  حق  دارد  که  از  «  آزادی فکر ،   وجدان  و مذهب  »  بهره مند  شود . اين حق متضمن آزادی  تغيير مذهب  يا  عقيده و ايمان ميباشد و نيز شامل  تعليمات مذهبی  و اجرای مراسم دينی  است . هرکس  ميتواند از اين  حقوق  يا مجتمعا به طور خصوصی   يا به  طور عمومی   بر خوردار باشد .

ماده  نزدهم : هر کس حق آزادی عقيده وبيان  دارد  و حق  مزبور شامل آن است که از داشتن عقايد خود بيم و اضطرابی  نداشته باشد و در کسب اطلاعات و افکار و در اخذ و انتشار آن ، به تمام وسايل ممکن و بدون ملاحضات مرزی ، آزاد  باشد .

ماده  بیستم  : بند اول  :  هرکس حق دارد آزادانه مجامع و جمعيت های مسالمت آ ميز تشکيل دهد .
بند دوم  :   هيچ  کس را تمیتوان مجبور به شرکت در اجتماعی کرد .

ماده  بیست و یکم  :  بند اول  :  هر کس  حق  دارد  که  در اداره امور عمومی   کشور خود  ،  خواه مستقيما  و خواه با وساطت نمايندگانی   که آزادانه انتخاب  شده باشد ،  شرکت  نماید  .بند دوم : هر کس حق دارد با تساوی شرايط ، به مشاغل عمومی  کشورخود نايل آيد .

بند  سوم  :  اساس و منشا قدرت حکومت ، اراده  مردم است . اين اراده  بايد  به وسيله   انتخاباتی ابراز« واضحیح و اشکار »  گردد که از روی  صداقت و به طور ادواری  ، صورت  پذيرد     .انتخابات  بايد عمومی  و با رعايت مساوات باشد و با رای مخفی يا طريقهای نظير آن انجام گيرد که آزادی رای را تامين  نمايد .

ماده  بیست و دوم : هر کس به عنوان عضو اجتماع حق امنيت اجتماعی دارد و مجاز است به وسيله مساعی ملی و همکاری بين المللی ، حقوق اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی خود را که   لازمه  مقام  و نمو آزادانه  شخصيت اوست با رعايت تشکيلات و منابع هر کشور به دست آورد .

ماده  بیست و سوم :  بند اول  :  هر کس حق دارد  کار کند. کار خود را آزادانه انتخاب نمايد ، شرايط منصفانه و رضايتبخشی  برای  کار خواستار باشد و در مقابل  بيکاری  مورد حمايت  قرار گيرد .

بند دوم  :   همه حق دارند که بدون هيچ  تبعيضی درمقابل کار مساوی، اجرت مساوی دريافت دارند .

بند سوم  :  هر کس که کار ميکند به مزد منصفانه و رضايت بخشی  ذيحق  ميشود  که  زندگی  او و خانواده اش را موافق  شئون انسانی   تامين  کند و آن را در صورت  لزوم  با هر نوع  وسايل  ديگر حمايت اجتماعی  ، تکميل  نمايد .

 بند چهارم  :   هر کس حق دارد که برای  دفاع از منافع  خود با  ديگران اتحاديه  تشکيل  دهد  و در اتحاديه ها نيز شرکت  کند .

ماده  بیست و چهارم : هر کس حق استراحت و فراغت و تفريح  دارد  و به خصوص به محدوديت معقول ساعات کار  و رخصتی های اد واری ، با اخذ  حقوق ذيحق ميباشد .

ماده  بیست و پنجم :   بند اول  :   هرکس  حق دارد  که سطح  زندگی  او ،  سلامتی   و رفاه  خود و خانواده اش را از حيث  خوراک  و مسکن  ومراقبتهای  طبی  و خدمات  لازم اجتماعی  تامين کند و همچنين  حق دارد  که در مواقع  بيکاری ، بيماری  ، نقص  اعضا ، بيوگی ،  پيری يا در تمام  موارد  ديگری  که به  علل  خارج  از اراده   انسان ، وسايل امرار معاش از بين رفته باشد از شرايط آبرومندانه  زندگی  برخوردار  شود .

بند دوم  :   مادران  و  کودکان  حق  دارند  که  از کمک  و  مراقبت  مخصوصی   بهره مند  شوند . کودکان  چه براثر ازدواج  و چه بدون  ازدواج  به دنيا آمده  باشند ، حق دارند  که همه  از يک نوع   حمايت اجتماعی   برخوردار  شوند .

ماده   بیست و ششم :   بند اول  : هر کس  حق  دارد  که  از آموزش  و پرورش  بهره مند  شود . آموزش   و پرورش  لااقل  تا حدودی  که  مربوط  به  تعليمات  ابتدايی   و اساسی است بايد  مجانی باشد . آموزش ابتدايی اجباری است . آموزش  حرفه ای  بايد عموميت پيدا کند و آموزش عالی بايد با شرايط تساوی کامل ، به روی همه باز باشد تا همه ، بنا به استعداد خود بتواند از آن بهره مند گردند .

بند دوم  :  آموزش و پرورش بايد به طوری هدايت شود که  شخصيت انسانی هر کس را به  حد اکمل رشد آن برساند و احترام حقوق  و آزادی های  بشری  را تقويت کند .  آموزش  و پرورش  بايد حسن تفاهم ،  گذشت  و احترام عقايد مخالف  و دوستی  بين  تمام ملل  و جمعيت  های نژادی  يا مذهبی  و همچنين توسعه فعاليت های ملل متحد را در راه  حفظ  صلح ، تسهيل نمايد .

بند سوم  :   پدر و مادر در انتخاب ،  نوع آموزش  و پرورش  فرزندان  خود  نسبت  به ديگران  حق اولويت دارند .

ماده  بیست و هفتم  : بند اول :  هر کس حق دارد در زندگی  فرهنگی و اجتماع  شرکت  کند ، از فنون و هنرها متمتع  گردد و در پيشرفت علمی  و فوائد آن  سهيم  باشد .

 بند  دوم   :    هر کس  حق دارد از حمايت منافع  معنوی و مادی آثارعلمی ، فرهنگی يا هنری  خود برخوردار  شود .

ماده  بیست و هشتم  :  هر کس حق دارد برقراری نظمی را بخواهد که از لحاظ اجتماع و بين المللی ، حقوق و آزادی های  را که در اين اعلاميه ذکر گرديده ، تامين  کند و آنها را  به مورد  عمل بگذارد .

ماده   بیست و نهم  :     بند اول :  هرکس در مقابل آن   جامعه ای  وظيفه دارد  که رشد  آزاد  کامل شخصيت او را  ميسر  سازد .

بند دوم  :  هر کس در اجرای حقوق و استفاده از آزادی های خود ، فقط تابع محدوديت های است که به وسيله قانون ، منحصرا به منظور تامين شناسایی و مراعات حقوق و آزادی های ديگران  و برای مقتضيات صحيح اخلاقی و نظم عمومی و رفاه  همگانی ،  در شرايط  يک جامعه  دموکراتيک  وضع گرديده است .

بند  سوم  :   اين حقوق و آزاديها ، در هيچ  موردی  نميتواند  بر خلاف  مقاصد  و اصول  ملل متحد اجرا گردد .

ماده  سی ام :   هيچ يک از مقررات اعلاميه حاضر نبايد  طوری  تفسير شود  که متضمن  حق  برای  دولتی  يا جمعيتی  يا فردی  باشد که به موجب آن  بتواند  هر يک از حقوق   و آزادی های مندرج  در اعلاميه را از  بين  ببرد  و يا  در آن  راه  فعاليت  نمايد .

اعلاميه جهانی  حقوق بشر « متن انگليسی »

Whereas recognition of the inherent dignity and of the equal and inalienable rights of all members of the human family is the foundation of freedom, justice and peace in the world,
Whereas disregard and contempt for human rights have resulted in barbarous acts which have outraged the conscience of mankind, and the advent of a world in which human beings shall enjoy freedom of speech and belief and freedom from fear and want has been proclaimed as the highest aspiration of the common people,
Whereas it is essential, if man is not to be compelled to have recourse, as a last resort, to rebellion against tyranny and oppression, that human rights should be protected by the rule of law,
Whereas it is essential to promote the development of friendly relations between nations,
Whereas the peoples of the United Nations have in the Charter reaffirmed their faith in fundamental human rights, in the dignity and worth of the human person and in the equal rights of men and women and have determined to promote social progress and better standards of life in larger freedom,
Whereas Member States have pledged themselves to achieve, in co-operation with the United Nations, the promotion of universal respect for and observance of human rights and fundamental freedoms,
Whereas a common understanding of these rights and freedoms is of the greatest importance for the full realization of this pledge,
Now, Therefore THE GENERAL ASSEMBLY proclaims THIS UNIVERSAL DECLARATION OF HUMAN RIGHTS as a common standard of achievement for all peoples and all nations, to the end that every individual and every organ of society, keeping this Declaration constantly in mind, shall strive by teaching and education to promote respect for these rights and freedoms and by progressive measures, national and international, to secure their universal and effective recognition and observance, both among the peoples of Member States themselves and among the peoples of territories under their jurisdiction.

Article 1.
All human beings are born free and equal in dignity and rights.They are endowed with reason and conscience and should act towards one another in a spirit of brotherhood.

Article 2.
Everyone is entitled to all the rights and freedoms set forth in this Declaration, without distinction of any kind, such as race, colour, sex, language, religion, political or other opinion, national or social origin, property, birth or other status. Furthermore, no distinction shall be made on the basis of the political, jurisdictional or international status of the country or territory to which a person belongs, whether it be independent, trust, non-self-governing or under any other limitation of sovereignty.

Article 3.
Everyone has the right to life, liberty and security of person.

Article 4.
No one shall be held in slavery or servitude; slavery and the slave trade shall be prohibited in all their forms.

Article 5.
No one shall be subjected to torture or to cruel, inhuman or degrading treatment or punishment.

Article 6.
Everyone has the right to recognition everywhere as a person before the law.

Article 7.
All are equal before the law and are entitled without any discrimination to equal protection of the law. All are entitled to equal protection against any discrimination in violation of this Declaration and against any incitement to such discrimination.

Article 8.
Everyone has the right to an effective remedy by the competent national tribunals for acts violating the fundamental rights granted him by the constitution or by law.

Article 9.
No one shall be subjected to arbitrary arrest, detention or exile.
Article 10.

Everyone is entitled in full equality to a fair and public hearing by an independent and impartial tribunal, in the determination of his rights and obligations and of any criminal charge against him.

Article 11.
(1) Everyone charged with a penal offence has the right to be presumed innocent until proved guilty according to law in a public trial at which he has had all the guarantees necessary for his defence.
(2) No one shall be held guilty of any penal offence on account of any act or omission which did not constitute a penal offence, under national or international law, at the time when it was committed. Nor shall a heavier penalty be imposed than the one that was applicable at the time the penal offence was committed.

Article 12.
No one shall be subjected to arbitrary interference with his privacy, family, home or correspondence, nor to attacks upon his honour and reputation. Everyone has the right to the protection of the law against such interference or attacks.

Article 13.
(1) Everyone has the right to freedom of movement and residence within the borders of each state.
(2) Everyone has the right to leave any country, including his own, and to return to his country.

Article 14.
(1) Everyone has the right to seek and to enjoy in other countries asylum from persecution.
(2) This right may not be invoked in the case of prosecutions genuinely arising from non-political crimes or from acts contrary to the purposes and principles of the United Nations.

Article 15.
(1) Everyone has the right to a nationality.
(2) No one shall be arbitrarily deprived of his nationality nor denied the right to change his nationality.

Article 16.
(1) Men and women of full age, without any limitation due to race, nationality or religion, have the right to marry and to found a family. They are entitled to equal rights as to marriage, during marriage and at its dissolution.
(2) Marriage shall be entered into only with the free and full consent of the intending spouses.
(3) The family is the natural and fundamental group unit of society and is entitled to protection by society and the State.

Article 17.
(1) Everyone has the right to own property alone as well as in association with others.
(2) No one shall be arbitrarily deprived of his property.

Article 18.
Everyone has the right to freedom of thought, conscience and religion; this right includes freedom to change his religion or belief, and freedom, either alone or in community with others and in public or private, to manifest his religion or belief in teaching, practice, worship and observance.

Article 19.
Everyone has the right to freedom of opinion and expression; this right includes freedom to hold opinions without interference and to seek, receive and impart information and ideas through any media and regardless of frontiers.

Article 20.
(1) Everyone has the right to freedom of peaceful assembly and association.
(2) No one may be compelled to belong to an association.

Article 21.
(1) Everyone has the right to take part in the government of his country, directly or through freely chosen representatives.
(2) Everyone has the right of equal access to public service in his country.
(3) The will of the people shall be the basis of the authority of government; this will shall be expressed in periodic and genuine elections which shall be by universal and equal suffrage and shall be held by secret vote or by equivalent free voting procedures.

Article 22.
Everyone, as a member of society, has the right to social security and is entitled to realization, through national effort and international co-operation and in accordance with the organization and resources of each State, of the economic, social and cultural rights indispensable for his dignity and the free development of his personality.

Article 23.
(1) Everyone has the right to work, to free choice of employment, to just and favourable conditions of work and to protection against unemployment.
(2) Everyone, without any discrimination, has the right to equal pay for equal work.
(3) Everyone who works has the right to just and favourable remuneration ensuring for himself and his family an existence worthy of human dignity, and supplemented, if necessary, by other means of social protection.
(4) Everyone has the right to form and to join trade unions for the protection of his interests.

Article 24.
Everyone has the right to rest and leisure, including reasonable limitation of working hours and periodic holidays with pay.

Article 25.
(1) Everyone has the right to a standard of living adequate for the health and well-being of himself and of his family, including food, clothing, housing and medical care and necessary social services, and the right to security in the event of unemployment, sickness, disability, widowhood, old age or other lack of livelihood in circumstances beyond his control.
(2) Motherhood and childhood are entitled to special care and assistance. All children, whether born in or out of wedlock, shall enjoy the same social protection.

Article 26.
(1) Everyone has the right to education. Education shall be free, at least in the elementary and fundamental stages. Elementary education shall be compulsory. Technical and professional education shall be made generally available and higher education shall be equally accessible to all on the basis of merit.
(2) Education shall be directed to the full development of the human personality and to the strengthening of respect for human rights and fundamental freedoms. It shall promote understanding, tolerance and friendship among all nations, racial or religious groups, and shall further the activities of the United Nations for the maintenance of peace.
(3) Parents have a prior right to choose the kind of education that shall be given to their children.

Article 27.
(1) Everyone has the right freely to participate in the cultural life of the community, to enjoy the arts and to share in scientific advancement and its benefits.
(2) Everyone has the right to the protection of the moral and material interests resulting from any scientific, literary or artistic production of which he is the author.

Article 28.
Everyone is entitled to a social and international order in which the rights and freedoms set forth in this Declaration can be fully realized.

Article 29.
(1) Everyone has duties to the community in which alone the free and full development of his personality is possible.
(2) In the exercise of his rights and freedoms, everyone shall be subject only to such limitations as are determined by law solely for the purpose of securing due recognition and respect for the rights and freedoms of others and of meeting the just requirements of morality, public order and the general welfare in a democratic society.
(3) These rights and freedoms may in no case be exercised contrary to the purposes and principles of the United Nations.

Article 30.
Nothing in this Declaration may be interpreted as implying for any State, group or person any right to engage in any activity or to perform any act aimed at the destruction of any of the rights and freedoms set forth herein